PASLANMAZ YASSI ÇELİKLER
PASLANMAZ ÇELİK KALİTELERİ
Farklı kimyasal, fiziksel ve mekanik özelliklerde üretilebilen paslanmaz çelikler; yüksek korozyon dayanımı, düşük/yüksek sıcaklıklarda kullanılabilmesi, mekanik mukavemeti, imalat kolaylığı, estetik yüzey görünümü, hijyenik ve uzun ömürlü olma gibi üstün özelliklere sahiptir.
304 kalite dünyada en sık ve çok yönlü kullanılan paslanmaz çeliğidir. Mükemmel şekillenebilme ve kaynak kabiliyeti vardır. 304’ün östenitik yapısı ara tavlama yapmadan derin sıvama yapılabilmesini sağlar, dolayısıyla evye, doğalgaz bacaları ve kulplu tencere gibi derin sıvama gerektiren üretimlerde tercih edilir. Endüstriyel, mimari, ulaşım gibi sektörlerde değişik amaçlarla kullanılır.
304L karbonun daha az olduğu 304 çeşididir. Nikel(Ni) oranı 304’e göre biraz daha yüksektir(bkz alaşım tablosu). Östenitik yapı bu kalitelere mükemmel tokluk sağlar, hatta krojonik sıcaklıklarda bile tokluğunu korur. İşlemesi kısmen zordur, 304L’nin 304’e göre işlenebilmesi daha zordur.
310 kalite yüksek ısıya dayanması için üretilmiştir. Bu özelliğine rağmen malzeme yumuşaklığı ve kaynak edilebilmesi oldukça iyidir. Sürekli olarak 1150 derecede çalışabilir ve paslanma oluşmaz. Aralıklı olarak 1040 derece sıcaklıkta çalışabilir. Diğer östenitik kaliteleri gibi mükemmel tokluğa sahiptir. 310S kalite ise hem nemli, hem de kuru ortamlarda yüksek ısıya dayanır. 310S’in düşük karbonlu olması, yüksek ısıya 310’dan daha az dayanmasını sağlar.
316 kalite, 304’ten sonra en bilinen paslanmaz çeliktir, en büyük farklılığı molibden(Mo) ihtiva etmektedir. Molibden(Mo) 316’ya korozif ortamlarda, 304’ten daha iyi dayanmasını sağlar, özellikle yüzey ve iç yapısında çatlak ve çukur oluşumlarına karşı başarılıdır. Şekillenme ve kaynak kabiliyeti yüksektir. Endüstriyel, mimari, ulaşım gibi sektörlerde değişik amaçlarla kullanılır. İnce kesitlerde kaynak sonrası tavlama gerektirmez.
316L, 316’nın düşük karbonlusudur. Dolayısıyla 316L’nin kalın kesitlerde de kaynak sonrası tavlama gerektirmez. 316Ti, az miktarda titanyum(Ti) içermektedir, oranı %0.5 civarındadır. Bu kalitenin diğer iki kaliteden en büyük avantajı yüksek sıcaklıklarda daha uzun süreli dayanımı olmasıdır
430 kalite 0,30mm’den 3mm’ye kadar stoklarımızda bulunmaktadır. Bu kalite paslanmaz çeliğin 550-600°C’ye kadar yüksek ısıda oksidasyon direnci yüksektir. Rutubetsiz ortamlarda, oto aksesuarlarında, makine aksesuarlarında, dekoratif amaçlı olarak kullanılmaktadır.
PASLANMAZ ÇELİK MALZEME STANDARTLARI
| Kalınlık (mm) | Genişlik (mm) | Kalite | Yüzey |
| 0,40 – 0,50 | Maks. 1250 | Ferritik Paslanmaz Çelikler | 2B |
| 0,60 – 3,00 | Maks. 1500 | ||
| 0,40 – 0,50 | Maks. 1250 | BA | |
| 0,60 – 2,00 | Maks. 1500 | ||
| 0,60 – 0,80 | Maks. 1250 | Desenli | |
| 3,00 – 8,00 | Maks. 1250 | No1 | |
| 0,40 – 0,50 | Maks. 1250 | Östenitik Paslanmaz Çelikler | 2B |
| 0,60 – 1,20 | Maks. 1500 | ||
| 1,50 – 6,00 | Maks. 2000 | ||
| 0,40 – 0,50 | Maks. 1250 | BA | |
| 0,60 – 2,00 | Maks. 1500 | ||
| 0,60 – 1,50 | Maks. 1250 | Desenli | |
| 3,00 – 10,0 | Maks. 2500 | No.1 | |
| 3,00 | 1.000 – 1.250 | No.1Tearplate | |
| 0,80 – 1,50 | Maks. 1500 | Mo ihtiva eden Östenitik | 2B |
| 1,50 – 6,00 | Maks. 2000 | ||
| 3,00 – 10,0 | Maks. 2500 | No.1 | |
| 1,00 – 2,00 | Maks. 1500 | Sıcağa Dayanıklı Paslanmaz Çelikler | 2B |
| 3,00 – 20,0 | Maks. 1500 | No.1 |
PASLANMAZ ÇELİK YÜZEYLERİ
| EN | AISI | Yüzey Kodu | Yüzey İşlemleri |
| 1D | 1 | No1 | Sıcak çekilmiş, tavlanmış, mat yüzey |
| 2B | 2B | 2B | Soğuk çekilmiş, tavlanmış, mat yüzey |
| 2R | BA | BA | Soğuk çekilmiş, tavlanmış, parlak yüzey |
| 2J | 6 | SB | Soğuk çekilmiş, fırçalanmış |
| 2K | 3 | 3N | Soğuk çekilmiş, satine işlemi uygulanmış (kaba) |
| 3 | 4N | Soğuk çekilmiş, satine işlemi uygulanmış (ince) | |
| 2M | BA 21 | Soğuk çekilmiş, parlak, düz kare desenli | |
| BA 22 | Soğuk çekilmiş, parlak, baklava desenli | ||
| BA 25 | Soğuk çekilmiş, parlak, çapraz desenli | ||
| BA 42 | Soğuk çekilmiş, parlak, deri desenli | ||
| No1-100 | Sıcak çekilmiş, göz yaşı desenli yüzey |
2B
BA
SB
4N
BA21
BA25
BA42
No1-100
PASLANMAZ ÇELİK KİMYASAL ÖZELLİKLER
| PASLANMAZ ÇELİK GRUPLARI TABLOSU | ||
| İç Yapı | Ana Alaşım Elementleri | |
| Ferritik | Cr | |
| Östenitik | Cr, Ni , Mo | |
| Martensitik | Cr, C veya Ni | |
| Duplex | Cr, Ni , Mo ( Östenitik çeliklere göre yüksek krom, düşük Nikel) | |
Östenitik
Paslanmaz çeliğin en çok kullanılan türüdür. Bu grup en çok kullanılan 304, 316 kalite çelikleri ve yüksek alaşımlı 310S kalite çelikleri ihtiva eder.
İçeriğinde min. % 7 oranında bulunan nikel çelik yapıyı tamamen östenitik yapar. Nikel malzemeye süneklik, geniş sıcaklık aralığında çalışma olasılığı, manyetik olmayan özellikleri ve iyi kaynaklanabilirlik kazandırır.
- Östenitik paslanmaz çelik Kullanım Alanları
- Zücaciye,
- Konteyner,
- Endüstriyel borulama ve kaplar,
- Mimari cephe ve inşaat yapılarını içerir.
Ferritik
Bunlar düşük karbonlu ve % 12 – % 18 krom içeren paslanmaz çelik türüdür. En çok kullanılan türü 430 kalite çeliklerdir. Yapı itibariyle yumuşak çeliklere benzerler, ancak korozyon dayanımları yüksektir.
- Ferritik çeliklerin Kullanım Alanları
- Mutfak gereçleri,
- Çamaşır makinaları,
- İç mekan dekoratif uygulamalar,
- Otomobil şasi parçaları,
- Egsoz elemanları,
- Sıcak su tanklarıdır.
Östenitik-ferritik (Duplex)
Östenitik ve ferritik fazlardan oluşan içyapısı nedeniyle dublex paslanmaz çelik adını alırlar. Alaşımda yüksek oranda krom % 18-28 ve orta miktarda Nikel (% 4,5 -8 ) içeren çeliklerdir. İçerikte % 8 nikel olması tam östenitik yapı için yetersizdir. Dubleks yapısı hem kuvvet ve süneklik sağlar.
- Duplex çelik Kullanım Alanları
- Petrokimya,
- Kağıt ve gemi inşa sanayinde kullanılır.
Martensitik
% 0,1 karbon ve % 11-13 krom ihtiva eder. Orta derece korozyon dayanımına sahiptirler. Isıl işlem uygulanabilir ve sertlikler elde edilebilir.
- Martensitik Çelik Kullanım Alanları
- Türbin kanatları
- Bıçaklar
- Ameliyat aletlerin de kullanılır.